کیست تخمدان
دکتر شهناز شایانفر | متخصص زنان و جراحی زیبایی
کیست تخمدان عبارتست از کیست های مملو از مایعات که در تخمدان یا روی آن و در ابعاد و تعداد مختلف تشکیل می شوند. ممکن است این کیست ها سرطانی (بدخیم) باشد اما معمولا این کیست ها خوشخیم بوده و ممکن است در هر بازه سنی اتفاق افتد. معمولا کیست تخمدان در سن باروری و سن فعالیت جنسی اتفاق می افتد.
در اکثر اوقات کیست تخمدان سرطانی در زنان یائسه اتفاق می افتد ولی معمولا کیست های تخمدان که هیچ علائمی در بیمار ایجاد نمی کند خوشخیم هستند. کیست تخمدان یک مشکل شایع در زنان است. کیست ها می توانند در خود تخمدان یا در بافت اطراف ایجاد شوند. اگر درمان نشوند، می توانند درد و مشکلات خونریزی زیادی ایجاد کنند. در این مقاله به علل ایجاد کیست تخمدان و کاهش خطر ابتلا به آن می پردازیم.
مواردی که باعث ایجاد کیست تخمدان می شوند
دکتر شهناز شایانفر | بهترین متخصص زنان و جراحی زیبایی
سندرم pcos: معمولا 6 الی 10 از زنان این سندرم را دارند. این سندرم در اثر رشد کیست های کوچک در تخمدان ایجاد می شوند که در طبیعت خود خطرناک نیستند. این کیست ها اختلالاتی در هرمون های ترشحی تخمدان ایجاد می کند لذا سطح هرمون اندروژن افزایش یافته و تخمک گذاری کاهش یا کاملا قطع می شود.
آندومتریوز: هنگامی که بافت های آندومتر خارج از آندومتر رشد کند اصطلاحا می گوییم آندومتریوز رحمی اتفاق افتاده است. برخی مواقع ممکن است آندومتریوز در لوله فالوپ یا تخمدان یا مثانه رشد کند که در این صورت کیست های خونی در این اعضا یافت خواهد شد.
دلایل کمی برای ایجاد کیست تخمدان وجود دارد، اما شایع ترین آنها ناشناخته است. برخی از زنان ممکن است تمایل ژنتیکی برای ایجاد کیست تخمدان داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است آن را در نتیجه تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی خود تجربه کنند. علاوه بر این، برخی از عوامل سبک زندگی از جمله سیگار کشیدن، نوشیدن الکل، و استفاده از قرص های ضد بارداری نیز می توانند خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهند.
اگر هر گونه درد یا ناراحتی شکمی را تجربه می کنید، حتما به دنبال یک مشاوره پزشکی باشید. در حالی که کیست های تخمدان به خودی خود تهدید کننده زندگی نیستند، در صورت پارگی یا پیچ خوردن می توانند مشکلات قابل توجهی ایجاد کنند و باعث درد شدید در ناحیه لگن شما شوند. اگر فکر می کنید ممکن است کیست تخمدان داشته باشید، مهم است که در اسرع وقت با یک متخصص مشورت کنید.
عوامل خطر برای کیست تخمدان چیست؟
سن
نژاد
سابقه خانوادگی
چاقی
سبک زندگی ناسالم
کیست تخمدان در زنان بالای 40 سال شایع تر است.
چند کار وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر کیست تخمدان انجام دهید. ابتدا مطمئن شوید که به اندازه کافی ورزش می کنید. این می تواند به حفظ سلامت بدن و جلوگیری از تشکیل کیست به دلیل عدم تعادل هورمونی کمک کند. دوم، مطمئن شوید که رژیم غذایی متعادلی دارید.
این به اطمینان از دریافت مواد مغذی لازم برای جلوگیری از تشکیل کیست کمک می کند. در نهایت، مطمئن شوید که چکاپ های منظم را با پزشک خود انجام می دهید. این می تواند به اطمینان حاصل شود که مراقبت مناسب از سلامت خود را دریافت می کنید و خطر ایجاد کیست تخمدان را در آینده کاهش می دهد.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به کیست تخمدان
عوامل فراوانی هستند که خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می دهند بعضی از این علایم عبارتند از:
بارداری مکرر
مصرف سیگار و دخانیات
مصرف داروهای ضد استروژن
Tamoxifen
کم کاری تیروئید
داورهایی که مستقیما بر تخمدان تاثیرگذار هستند مثل (Gonadotropins)
علائم وجود کیست در تخمدان
وجود کیست در تخمدان از بیماری هایی است که تشخیص دادن آن دشوار است زیرا معمولا علائم خاصی در بیمار ظاهر نمی شود، بلکه عوارض در صورت بزرگ بودن کیست یا پارگی یا از بین رفتن نارسایی تغذیه ای که از طریق تخمک انجام می گیرد، ظاهر می شود. برخی از عوارض وجود کیست تخمدان عبارتند از:
احساس درد شدید در لگن
احساس درد شدید هنگام رابطه جنسی
تغییرات در دوره های قاعدگی، مانند خونریزی نامنظم یا پریود نشدن
احساس اینکه چیزی در رحم وجود دارد که نباید وجود داشته باشد
احساس پری یا فشار در شکم
قاعدگی های نامنظم
یبوست
احساس نیاز به دفع ادرار مکرر
نفخ شکمی و احساس سوزش در مری
عدم اشتها یا احساس سیری در خوردن چند لقمه اول
کیست تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟
کیست تخمدان اغلب توسط پزشک در طول معاینه معمول لگن تشخیص داده می شود. پزشک هر گونه تغییر در اندازه، شکل یا محل تخمدان ها را بررسی می کند. اگر کیست کوچک باشد و هیچ علامتی ایجاد نکند، ممکن است پزشک حتی متوجه آن نشود. با این حال، اگر کیست بزرگ باشد یا علائمی مانند درد یا مشکل در ادرار ایجاد کند، پزشک احتمالاً آن را تشخیص خواهد داد. معمولاً سونوگرافی لگن سفارش داده می شود و آزمایش های کم خونی که معمولاً به عنوان نشانگر تومور شناخته می شود برای کشف علت کیست تخمدان انجام می شود.
همیشه دلیل خاصی برای به وجود آمدن کیست تخمدان وجود ندارد، اما می تواند ناشی از مشکلات تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از یکی از تخمدان ها) باشد. آنها می توانند کیست های ساده پر از مایع، یا کیست های پر از خون (کیست های آندومتریوز یا کیست های هموراژیک) یا کیست های درموئید باشند.
اگرچه اکثر کیست های تخمدان بی ضرر هستند، برخی از انواع کیست ها گاهی اوقات می توانند سرطانی (بدخیم) شوند. اگر در مورد سلامت تخمدان خود نگران هستید، باید با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
درمان کیست تخمدان
درمان کیست تخمدان بسته به حجم کیست ایجاد شده و سن بیمار دارد. چراکه در برخی مواقع کیست ها به طور خود به خود از بین می روند. لذا اولین گام در درمان کیست تخمدان مراقبت از طریق سونوگرافی و انتظار است. در صورت بزرگ بودن حجم کیست و خطرناک بودن آن بیمار بایست عمل جراحی انجام دهد.
یک درمان واحد برای کیست تخمدان وجود ندارد. بسته به اندازه، نوع و محل کیست، درمان های مختلفی ممکن است پاسخگو باشد. برخی از بیماران ممکن است برای برداشتن کیست به عمل جراحی نیاز داشته باشند. جراحی لاپاراسکوپی یک راه ساده برای برداشتن کیست بدون ایجاد درد زیاد است و کمترین جای زخم را برای شما ایجاد می کند.
سایر بیماران ممکن است برای کوچک کردن یا حل کردن کیست به دارو نیاز داشته باشند. در برخی موارد، بیماران ممکن است نیاز به استراحت داشته باشند و در حین بهبود کیستها از انجام فعالیتهای شدید خودداری کنند.
چگونه می توان خطر کیست تخمدان را کاهش داد؟
چند کار وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به کیست تخمدان انجام دهید. ابتدا وزن خود را کنترل کنید.
چاقی یکی از دلایل اصلی کیست تخمدان است و همچنین می تواند خطر ابتلا به سایر مشکلات سلامتی را افزایش دهد.
ورزش منظم داشته باشید. ورزش به قوی و سالم نگه داشتن ماهیچه های شما کمک می کند، که می تواند خطر ایجاد کیست تخمدان را در مرحله اول کاهش دهد.
سبک زندگی ناسالم می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی و سایر مشکلات سلامتی شود که می تواند خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهد.
برای غربالگری کیست تخمدان، معاینات فیزیکی منظم انجام دهید.
از استعمال دخانیات، نوشیدن بیش از حد، و استفاده از قرص های ضد بارداری، درمان جایگزینی هورمونی، یا سایر روش های هورمونی پیشگیری از بارداری که ممکن است خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش دهند، خودداری کنید.
کیست تخمدان می تواند یک مشکل بزرگ برای زنان باشد. با این حال، با دنبال کردن مراحل این مقاله، می توانید خطر ابتلا به آنها را کاهش دهید و مطمئن شوید که آنها به سرعت و به طور موثر درمان می شوند.