- دکتر شهناز شایانفر

سرطان دهانه رحم یک بیماری بسیار شایع در زنان است، بطوریکه می توان گفت چهارمین سرطان کشنده در بین زنان می باشد. سرطان دهانه رحم، رشد بی رویه سلول های سرطانی و بدخیم در رحم می باشد. شاید ویروس عامل اصلی بیماری سرطان دهانه رحم باشد.
این ویروس ها معمولا در آلت تناسلی مرد موجود می باشند و در آمیزش جنسی به زن انتقال یافته و به مدت زمان درازی در بدن زن نهفته می ماند تا اینکه به تدریج باعث عفونت دهانه رحم و تبدیل آن به سلول های سرطانی شود. البته ممکن است این ویروس ها به خودی خود از بین بروند و هیچ گونه آسیبی به رحم وارد نکنند.
سرطان دهانه رحم استفاده وسیع از بیماریابی که به وسیله ی تست پاپ اسمیر یا تست سلول شناسی دهانه رحم امکان پذیر است، باعث کاهش 70درصد مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم طی 50 سال اخیر در کشورهای پیشرفته شده است؛ درحالیکه در کشورهای درحال توسعه به دلیل عدم اطلاع از روش بیماریابی ودر مواقعی ، عدم امکان انجام آن به صورت گسترده در سطح جامعه ، کاهش مرگ ومیر ناشی از سرطان دهانه رحم به این اندازه نیست.

تا کنون دلیل اصلی ابتلا به این بیماری شناخته نشده است اما ممکن است این بیماری با عفونت های ویروسی ارتباط داشته باشد. ویروس پاپیلومای انسانی یا همان زگیل ناحیه تناسلی می تواند عامل ایجاد این بیماری باشد. اگر این نوع ویروس برای چند سال در بدن انسان باقی بماند باعث آسیب دیدن بافت های بدن شده و به تدریج برخی از سلول ها را در رحم به سلول های سرطانی تبدیل خواهد کرد. ضعف سیستم ایمنی مثل ایدز و مصرف داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی بدن و عامل وارثتی و ژنتیکی نقش مهمی در ابتلا به سرطان دهانه رحم دارد.
عوامل دیگر شامل:
شروع رابطه جنسی در سنین پایین
داشتن شرکای جنسی متعدد
داشتن شریک جنسی با روابط جنسی متعدد
استعمال سیگار
وجود بیماری های مقاربتی به خصوص ویروس پاپیلوما (خصوصاً سوش 18 ـ 16 )
مصرف قرص های جلوگیری از بارداری به مدت طولانی (طولانی تر از 5 سال )
ابتلا همسر به سرطان آلت تناسلی و پروستات

بله، عامل ایجاد کننده سرطان دهانه ی رحم و ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم ، ویروسی بنام ویروس پاپیلوم انسانی است که در اثر مقاربت جنسی منتقل می شود . طی 15الی20 سال اخیر شواهد فراوانی برنقش ویروس پاپیلوم انسانی در ایجاد سرطان دهانه رحم وضایعات پیش سرطانی قبل از آن تاکید داشته است .
تا کنون بیش از 60نوع از این ویروس شناخته شده است که حداقل 20 نوع آن در دستگاه تناسلی وجود دارند ومطالعات متعددی همراهی این ویروس وسرطان دهانه رحم را نشان داده اند. این ویروس به طور کلی به 3 گروه تقسیم بندی میشود:
گروه با خطر کم که شامل انواع 6،11،42،43،44 ویروس پاپیلوم انسانی است که در ایجاد زگیل تناسلی نقش دارند.
گروه با خطر متوسط که شامل ویروسهای نوع 31،33،51،35،52 پاپیلوم انسانی است.
انواع خطر ناک شامل 16،18،45،46 است.
عمده خطر ایجاد سرطان دهانه رحم متوجه آلودگی با ویروس شماره 16-18 پاپیلوم انسانی است؛ بطوریکه ثابت شده است خطر نسبی ایجاد سرطان با این دو ویروس 11درصد وعفونت ناشی از سایر انواع معادل 5/3 درصد است.

اعتیاد بیمار ویا همسر وی به سیگار ، احتمال سرطان دهانه رحم را بیشتر می کند. عامل دیگر رژیم وعادت غذایی است؛ بطوریکه کمبود ویتامین A و C و فولات باعث استعداد بیشتر ابتلا به سرطان دهانه رحم شده ودر نتیجه استفاده از رژیمهای غذایی حاوی این مواد پروتئینی باعث پیشگیری از بروز سرطان دهانه رحم میشود. سطح اجتماعی – اقتصادی پائین و عدم رعایت بهداشت نیز از عوامل مستعد کننده این نوع سرطان است .ارتباط استفاده از قرصهای پیشگیری از بارداری و بروز سرطان دهانه ی رحم ثابت نشده است؛ اگر چه مطالعات نشان داده اند که استفاده طولانی مدت از قرصهای پیشگیری از بارداری خطر ابتلا به سرطان دهانه ی رحم را 3/1 برابر نسبت به افرادی که از روشهای ممانعتی پیشگیری از بارداری استفاده می کنند، افزایش میدهد.

سرطان دهانه ی رحم بیشتر در چه سنینی بروز می کند؟

اوج شیوع تغییرات اولیه در مراحل پیش سرطانی در سنین 38 ـ 35 سالگی است ولی بیشترین شیوع سرطان درسنین 48 ـ 45 سالگی است . با این وجود بیماری می تواند حتی در دهه دوم زندگی و در دوران حاملگی نیزبروز کند.خوشبختانه سرطان دهانه ی رحم جزء آن دسته از بیماری ها است که دوره ی تبدیل از مراحل ابتدای آن تاظهور سرطان زمانی نسبتاً طولانی است .
به نحوی که از مرحله ی دیسپلازی که زودرس ترین تغییر سلولی قابل تشخیص است تا مرحله ی سرطان محدود حدود 5 سال است و از این مرحله تا سرطان مهاجم حدود 10 ـ 7 سال طول می کشد و حدود 95 % بیمارانی که در مراحل ابتدایی قرار دارند در صورت تشخیص به موقع قابل درمان هستند .

جراحی فیبروم با حفظ رحم

دکتر شهناز شایانفر | متخصص زنان و جراحی زیبایی